Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş, Saramago - Kitap Yorumu

"Konuyu ne kadar dolandırırsak dolandıralım, dinlerin varoluş nedeninin temelinde, ölüm olgusu yatmaktadır, din ile ölümün ilişkisi ateş ile barut gibidir, ateş olmadığı sürece barutun işlevi olmayacaktır."

Kırmızı Kedi'den okudum kitabı. Mehmet Necati Kutlu çevirmiş ve gayet temiz bir iş çıkarmış, ayrıca kapak tasarımı için de yayınevi bir tebriği hak ediyor bence. Saramago'nun kendine has (tırnak işaretsiz, parantezsiz) yazım tarzına sadık kalmaları hoş olmuş, yalnızca başlarda, alışana kadar, biraz daha dikkat ister hale getiriyor okumayı. Kitaba gelirsek;

Son derece tuhaf bir kitap. Saramago'nun okuduğum ilk kitabı ve kitabın tuhaf olmasında en büyük pay sahibi bekleneceğinin aksine kitabın konusu değil, anlatım ve dilin kullanım tarzı ve kurgusu.

İlki yüz otuz ve ikincisi yetmiş sayfa olmak üzere iki bölüme ayırabiliriz kitabı, ilk bölümü ölümün var veya yok olmasından yola çıkarak tam bir masalcı edasıyla ülkenin değişik çalışma sektörlerinin ve toplumsal hayatın geniş perspektifte anlatılması ve ikinci bölümü perspektifi epey daraltarak sadece ölümün ve duygularının belli bir olay örgüsü üzerinden anlatımı olmak üzere. İlk bölümünde herhangi bir kahraman yok denebilir, ikinci bölümünde ise ölüm ve viyolonselci kahramanlarımız. Daha yavaş akmasına rağmen ilk bölümü daha çok sevdim ben, çok nadir karşılaştığım bir anlatım tekniğiydi ve çok başarılı üstesinden gelinmişti çünkü. İkinci bölüme geçişin altı biraz boş kalmış gibiydi, dahası kitap da biraz sıradanlaştı (bu sıradanlık konuyla ilgili değil elbette) ve kitabın, misal ellili sayfalarını okuduğumdaki okuma isteğim son on sayfasında yoktu. Yine de baştan sona tuhaflığı ile yarattığı merakıyla okutturan bir kitaptı. Diğer kitaplarını okumak da zevk verecektir eminim. Saramago'ya bu kitap ile başlanır mı sorusunun cevabını bilmiyorum, fakat şunu biliyorum ki çok farklı bir dünyanın kapısı bu kitap.